1 Νοεμβρίου, 2015
Είναι εφικτό να απαλλαγεί κάποιος από τα έξοδα της ΔΕΗ, στην περίπτωση που διαθέτει μια μέση εξοχική κατοικία που επισκέπτεται για μερικές μέρες το χρόνο; Η απάντηση, στο θέμα που ακολουθεί.
Όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές, το μεγάλο «στοίχημα» της εποχής μας είναι η έξυπνη μείωση των εξόδων, χωρίς την παραμικρή «έκπτωση» στο επίπεδο ζωής μας. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, είναι και η εφαρμογή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην καθημερινότητά μας. Για παράδειγμα, εάν διαθέτουμε μια εξοχική κατοικία, την οποία χρησιμοποιούμε για ελάχιστες ημέρες το χρόνο, μπορούμε να την καταστήσουμε «αυτόνομη» με χρήση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Έτσι, απαλλασσόμαστε από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και τα πάγια που τους συνοδεύουν. Τι θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε για τα εν λόγω συστήματα;
Πώς «λειτουργεί» μια τέτοια κατοικία
Οι αυτόνομες κατοικίες τροφοδοτούνται με ενέργεια μέσα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά συστήματα, αιολικές γεννήτριες κτλ.). Τέτοιου είδους συστήματα είναι ιδανικά για κατοικίες που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, τόσο γιατί η σύνδεση τους με το δίκτυο είναι σε πολλές περιπτώσεις χρονοβόρα και ακριβή διαδικασία, όσο και γιατί σε τέτοιου είδους περιοχές γίνεται πιο εύκολα η εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συγκεκριμένα, στην Αμερική, στην Αυστραλία αλλά και σε χώρες της Ευρώπης, είναι πολύ συνήθης η αυτονόμηση κατοικιών με συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε περιοχές απομονωμένες ή μακριά από το δίκτυo (η συντριπτική πλειοψηφία των αυτόνομων κατοικιών χρησιμοποιεί φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ενέργειας, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό τροφοδοτείται από υβριδικά συστήματα που περιλαμβάνουν και αιολικές γεννήτριες). Επιπλέον, σε πολλές χώρες υπάρχει νομοθεσία, η οποία προβλέπει ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους ιδιοκτήτες κατοικιών, που παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για την πλήρη λειτουργικότητα της κατοικίας. Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε ότι αποτελεί παγκόσμια τάση η αυτονόμηση των κατοικιών. Δηλαδή μια κατοικία να καταναλώνει όση ενέργεια παράγει μέσω ΑΠΕ. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει κινηθεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση με την αντίστοιχη νομοθεσία που προβλέπει την μετατροπή των κτιρίων σε κτίρια μηδενικής κατανάλωσης, με την οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 19ης Μαΐου 2010 για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Σε πολλές χώρες, μερικές εκ των οποίων η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, δίνονται επιπλέον κίνητρα στους πολίτες, όπως χρηματοδότηση μέρους του έργου ή φοροαπαλλαγή, για την προώθησε τεχνολογιών ενεργειακής αυτονόμησης. Επιπλέον, σε αρκετές χώρες χρησιμοποιούνται διάφορες πιστοποιήσεις που σχετίζονται με την ενεργειακή κατάσταση της κατοικίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πιστοποίηση κατά LEED. Το πρότυπο LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) είναι ένα σύστημα πιστοποίησης που αναπτύχθηκε από το Συμβούλιο πράσινης δόμησης των Η.Π.Α. και αποτελείται από μια σειρά συστημάτων κατάταξης για το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία υψηλής απόδοσης πράσινων κτιρίων. Τα πρότυπα LEED υποδεικνύουν τα ελάχιστα κριτήρια δόμησης κτιρίων έτσι ώστε να καθίστανται αειφόρα και ενεργειακώς αυτόνομα.
Πώς εγκαθίσταται ένα αυτόνομο σύστημα
Για να εγκαταστήσουμε ένα αυτόνομο σύστημα σε κατοικία, ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία, η οποία γίνεται αποκλειστικά μέσω της εταιρείας που έχουμε επιλέξει:
1) Ανάλυση της περιοχής (ακτινοβολία, σκίαση κλπ.). Αρχικά θα πρέπει να γίνει υπολογισμός της ηλιακής ακτινοβολίας στην περιοχή για όλη την διάρκεια του έτους. Σε αντίθεση με τα διασυνδεδεμένα συστήματα, όπου στόχος είναι η μέγιστη ετήσια ενεργειακή απολαβή, στα αυτόνομα συστήματα υπάρχουν εφαρμογές όπου οι ενεργειακές ανάγκες είναι μεγαλύτερες σε κάποιους συγκεκριμένους μήνες του χρόνου ή ακόμα και σε κάποιες συγκεκριμένες ώρες της ημέρας (όπως συμβαίνει με τις εξοχικές κατοικίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως το καλοκαίρι).
2) Καταγραφή των ενεργειακών απαιτήσεων. Κάθε εξοχική κατοικία (ή ακόμη και κύρια κατοικία) έχει διαφορετικές ενεργειακές ανάγκες (ηλεκτρικές συσκευές, μηχανήματα κτλ.). Έτσι, για να είναι αποδοτική μια τέτοια εγκατάσταση, θα πρέπει να έχει προηγηθεί ένας σωστός σχεδιασμός, με βάση τα ενεργειακά φορτία και τον επιθυμητό χρόνο αυτονομίας (ο παράγοντας «χρόνος» καθορίζει το πλήθος των συσσωρευτών- μπαταρίες). Αρκετά σημαντική παράμετρος είναι και το είδος των συσκευών. Αν οι απαιτήσεις μας είναι αρκετά υψηλές μπορούμε να εντάξουμε στο αυτόνομο σύστημά μας, εκτός των φωτοβολταϊκών panels, λύσεις όπως, ανεμογεννήτριες ή ακόμη και γεννήτριες συμβατικών καυσίμων για υποστήριξη.
3) Οικονομοτεχνική μελέτη. Αφού ολοκληρωθεί η ανάλυση των παραπάνω στοιχείων, προκειμένου το σύστημα να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις, ακολουθεί η οικονομοτεχνική μελέτη της εγκατάστασης. Σε αυτό το στάδιο, η εταιρεία εγκατάστασης παρουσιάζει στον ιδιοκτήτη της κατοικίας τις τελικές προτάσεις με βάση την οικονομική τους δυνατότητες και τα τεχνικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει το σύστημα.
Τα μέρη ενός αυτόνομου συστήματος
Ένα συνηθισμένο αυτόνομο σύστημα αποτελείται από φωτοβολταϊκά πλαίσια (solar panels), τα οποία μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε συνεχές ρεύμα και:
α) Από συσσωρευτές (μπαταρίες) που αποθηκεύουν την ηλεκτρική ενέργεια ώστε να είναι διαθέσιμη σε 24ωρη βάση ανεξαρτήτως της στιγμιαίας ηλιοφάνειας,
β) Από ένα ρυθμιστή φόρτισης ο οποίος διαχειρίζεται τη φόρτιση των συσσωρευτών ώστε να μεγιστοποιείται η διαθέσιμη ενέργεια,
γ) Από ένα αντιστροφέα (inverter), που μετατρέπει το συνεχές ρεύμα σε εναλλασσόμενο για χρήση από συμβατικές οικιακές συσκευές και,
δ) Από μια ανεμογεννήτρια που εκμεταλλεύεται τους ανέμους της περιοχής (εάν πρόκειται για υβριδικό σύστημα).
Ιδανικός τόπος για εγκατάσταση η Ελλάδα
Η Ελλάδα παρουσιάζει αξιοσημείωτες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη αυτόνομων συστημάτων, αφού:
• Υπάρχουν υψηλά επίπεδα ηλιοφάνειας και μεγάλο αιολικό δυναμικό σε πολλές περιοχές.
• Υπάρχουν πολλά νησιωτικές ή απομακρυσμένες περιοχές που χαρακτηρίζονται από έλλειψη ηλεκτρικού δικτύου.
• Είναι δυνατή η αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω ανανεώσιμων πηγών την θερινή περίοδο, όπου και η ζήτηση είναι μεγαλύτερη.
Τα συστήματα που μπορούν να συνδυαστούν για την παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας είναι πολλαπλά και η χρήση τους εξαρτάται, τόσο από τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όσο και από την απαιτούμενη συνολική ενέργεια. Όλων των ειδών οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμμετέχουν σε ένα αυτόνομο σύστημα (Αιολική, ηλιακή, βιομάζα, γεωθερμία κ.α.), χωρίς ωστόσο να αποκλείεται και η ταυτόχρονη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών. Η πιο συνηθισμένη εφαρμογή είναι τα φωτοβολταϊκά πλαίσια. Σε ορισμένες περιπτώσεις προτιμώνται τα υβριδικά συστήματα, καθώς αλληλοσυμπληρώνονται.
Tα πλεονεκτήματά τους
Το βασικό τους και κύριο χαρακτηριστικό, ανάγεται στο γεγονός ότι σας απαλλάσσουν από τα έξοδα της ΔΕΗ και ειδικά για τις περιπτώσεις που πρόκειται για μια μέση εξοχική κατοικία. Από εκεί και πέρα, τα αυτόνομα φωτοβολταϊκά συστήματα συγκεντρώνουν πλήθος πλεονεκτημάτων:
– Λειτουργούν αθόρυβα
– Δεν παράγουν καυσαέρια ή άλλους ρύπους
– Δεν χρειάζονται επίβλεψη ή χειρισμό κατά τη λειτουργία τους
– Είναι εναρμονισμένα με το περιβάλλον
– Απαιτούν ελάχιστη συντήρηση
– Προσφέρουν υψηλή και προβλέψιμη απόδοση
– Δεν απαιτείται αγορά, μεταφορά και αποθήκευση καυσίμου
– Έχουν εξαιρετικά χαμηλό κόστος λειτουργίας
– Το κόστος ενέργειας δεν επηρεάζεται από διακυμάνσεις στις τιμές των καυσίμων
Γιατί ένα αυτόνομο σύστημα συμφέρει σε εξοχικό;
Η λύση του αυτόνομου συστήματος είναι αρκετά συμφέρουσα, ειδικά για τις περιπτώσεις εξοχικής κατοικίας. Όπως προαναφέραμε, προχωρώντας σε μια τέτοια εγκατάσταση στο εξοχικό μας (όπου η χρήση του περιορίζεται κυρίως σε ελάχιστες ημέρες το χρόνο), μπορούμε να απαλλαγούμε από τον λογαριασμό και τα πάγια έξοδα που τον συνοδεύουν. Πώς μεταφράζεται αυτό στην πράξη; Η παρακάτω οικονομοτεχνική μελέτη (case study) απαντά σε όλα τα ερωτήματα.
Τα δεδομένα της μελέτης
Το παρακάτω αυτόνομο σύστημα περιλαμβάνει μόνο φωτοβολταϊκό σύστημα ονομαστικής ισχύς 2,35 kWp, που μπορεί να αντεπεξέλθει σε μέση ημερήσια κατανάλωση 6,7 kWh ανά ημέρα. Δηλαδή παράγει 2.450 kWh το χρόνο, τη στιγμή που μια μέση κύρια κατοικία, πλήρης ηλεκτρικών συσκευών, χρειάζεται 3.000- 4.000 kWh κάθε έτος. Επομένως, υπερκαλύπτονται οι ανάγκες ενός εξοχικού και με το παραπάνω. Έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε λειτουργία καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και οι ημέρες αυτονομίας του είναι 3, με πλήρη ημερήσια κατανάλωση. Αυτό το νούμερο σημαίνει ότι η ενέργεια που αποθηκεύει επαρκεί για 3 συνεχόμενες ημέρες, στην περίπτωση που οι καιρικές συνθήκες δεν επιτρέπουν τη συλλογή ηλιακής ενέργειας (πρακτικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να συμβεί και ειδικά όταν αναφερόμαστε σε καλοκαιρινή περίοδο). Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε ότι το σύστημα μπορεί να συνδυαστεί και με ανεμογεννήτρια, ενώ είναι πλήρως επεκτάσιμο. Δηλαδή, ανά πάσα στιγμή μπορούμε να αυξήσουμε την ισχύ του και να το υποστήριξουμε με γεννήτρια. Όσον αφορά στο κόστος ενός τέτοιου συστήματος (με χαρακτηριστικά όπως αυτά που παρουσιάζονται στον διπλανό πίνακα), κυμαίνεται από 9.000 έως 11.000 ευρώ (φυσικά το κόστος μπορεί να μειωθεί ανάλογα με τις ενεργειακές μας απαιτήσεις).
Τι μας καλύπτει το συγκεκριμένο σύστημα
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζουμε τις «καλύψεις» που μας προσφέρει το συγκεκριμένο αυτόνομο σύστημα. Δηλαδή, οι συσκευές που υποστηρίζονται, οι ώρες ημερήσιας λειτουργίας τους, καθώς και η συνολική απαιτούμενη ενέργεια. Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε ότι για να αποδώσει ένα τέτοιο σύστημα, θα πρέπει να κάνουμε ορισμένες απαραίτητες παραδοχές-υποχωρήσεις. Για παράδειγμα, θα πρέπει να τοποθετήσουμε λαμπτήρες φωτισμού οικονομίας, να κάνουμε χρήση συσκευών ενεργειακής κλάσης Α’ (εφόσον είναι εφικτό) και να αντικαταστήσουμε την ηλεκτρική κουζίνα με κάποια άλλη συσκευή λιγότερο ενεργοβόρα, όπως για παράδειγμα, υγραερίου (η ηλεκτρική κουζίνα και τα κλιματιστικά θεωρούνται ως οι πιο ενεργοβόρες συσκευές).
Μπορεί να γίνει ξαφνική «συσκότιση»;
Μια από τις συνηθέστερες απορίες των ενδιαφερομένων, αφορά στην υποστήριξη του συστήματος και τι γίνεται στις περιπτώσεις που οι μπαταρίες αποφορτιστούν. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί αναπάντεχα, καθώς ο ρυθμιστής φόρτισης θα σας ειδοποιήσει ηχητικά για τη μείωση της αποθηκευμένης ενέργειας, ενώ και οι μπαταρίες έχουν αντίστοιχες ενδείξεις. Επίσης, κάποιος ιδιοκτήτης μπορεί να τροφοδοτήσει το σύστημα και με μια συμβατική γεννήτρια, στην περίπτωση που χρειαστεί.
Ξέρατε ότι…
• Ένα αυτόνομο σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και σε ένα τροχόσπιτο, καθιστώντας τις διακοπές……ακόμη πιο προσιτές
• Η αυτονομία ενός τέτοιου συστήματος εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από την ενεργειακή κλάση των συσκευών μας, όπως επίσης και από τον τύπο λαμπτήρων που χρησιμοποιούμε.
